ردیف موضوع تعداد / مورد
1- قتل شهروندان بوسیله مامورین 14
2- اعدام 10
3- احضار به دادگاه انقلاب 13
4- انفجار بمب صوتی 1
5- انتقال به زندان 3
6- انتقال زندانی به قرنطینه 2
7- اعتصاب کارگران 2
8- آزادی زندانی 14
9- آزادی به قرار وثیقه 3
10- اخراج کارگران 5
11- اعتصاب غذای زندانی سیاسی 33
12- احضار به اداره اطلاعات 1
13- بازداشت شهروندان 76
14- بازداشت فعالین مدنی 35
15- بازداشت دانشجویان 3
16- بی خبری از زندانیان سیاسی 2
17- بازداشت معلمین 3
18- بازداشت فعالین سیاسی 4
19- بازداشت فعالین فرهنگی 1
20- بی خبری از شهروندان زندانی 3
21- تفتیش محل کار و کسب فعالین 1
22- تبعید زندانی 1
23- نقص حقوق زندانی 6
24- تمدید صدور حکم بازداشت 3
این گزارش در محدوده ماده 2 اعلامیه جهانی حقوق بشر بوده و بیانگر موارد نقض آزادی اقوام ایرانی است و از انجایکه تهیه این گزارش با تکیه بر اخبار واطلاعات منتشره در رسانه ها و مطبوعات دولتی است واز طرفی نیز دسترسی به موارد نقض حقوق اقوام در ایران بدلیل سانسور گسترده دولتی میسر نمیباشد لذا این گزارش تنها بازگوکننده بخشی ناچیز از موارد نقض حقوق اقوام در ایران میباشد.
گزارش نقض حقوق بشر اقوام ایرانی درشهریور ماه سال 1390 توسط رژیم جمهوری اسلامی
ردیف موضوع تعداد / مورد
1- قتل شهروندان بوسیله مامورین 14
2- اعدام 10
3- احضار به دادگاه انقلاب 13
4- انفجار بمب صوتی 1
5- انتقال به زندان 3
6- انتقال زندانی به قرنطینه 2
7- اعتصاب کارگران 2
8- آزادی زندانی 14
9- آزادی به قرار وثیقه 3
10- اخراج کارگران 5
11- اعتصاب غذای زندانی سیاسی 33
12- احضار به اداره اطلاعات 1
13- بازداشت شهروندان 76
14- بازداشت فعالین مدنی 35
15- بازداشت دانشجویان 3
16- بی خبری از زندانیان سیاسی 2
17- بازداشت معلمین 3
18- بازداشت فعالین سیاسی 4
19- بازداشت فعالین فرهنگی 1
20- بی خبری از شهروندان زندانی 3
21- تفتیش محل کار و کسب فعالین 1
22- تبعید زندانی 1
23- نقص حقوق زندانی 6
24- تمدید صدور حکم بازداشت 3
25- جمع آوری انتن های ماهواره 3
26- صدور حکم بازداشت موقت 4
27- محکومیت به زندان فعالین کارگری 4
28- محرومیت از تحصیل دانشجو 1
29- محکومیت به اتهام جاسوسی 1
30- محاکمه فعالین سیاسی و مدنی 3
31- محکومیت به جزای نقدی 3
32- مجروح شدن شهروندان بوسیله مامورین 7
33- محکومیت به زندان 29
34- محکومیت به زندان فعال فرهنگی 1
35- مرگ زندانی در زندان 1
36- تجمع کارگران 1
37- توقیف نشریه محلی 1
38- تهدید علمای اهل سنت از سوی اطلاعات 1
روند کشتار کولبران و کاسبکاران کُرد توسط نیروهای انتظامی در طی روزهای گذشه به شدت افزایش یافته است به طوریکه تنها در ۱۰ روز گذشته ۵ کولبر و کاسبکار کُرد بر اثر تیراندازی مستقیم نیروهای انتظامی یا به سبب تعقیب گریز نیروهای انتظامی به ظن حمل کالای قاچاق به قتل رسیده‌اند.
بنابه اطلاع گزارشگران هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آمار قتل کولبران و کاسبکاران کُرد بدین صورت بوده که تنها در مناطق مرزی سردشت ۳ شهروند و در مناطق مرزی مریوان یک شهروند و در مهاباد نیز بر اثر تعقیب گریز نیروهای انتظامی با خودوری یک کاسبکار ، راننده آن بر اثر واژگونی خودروه‌اش جان سپرده است
آمار بدین شرح است:
- روز یکشنبه ۲۱ شهریورماه نیروهای انتظامی در جاده مهاباد به تهران خودروی یک شهروند مهابادی به نام «سامان کاک اللهی» فرزند محمد به ظن حمل کالای قاچاق مورد تعقیب گریز قرار داده که در نتیجه آن خودروی وی واژگون شده و نامبرده جان خویش را از دست می‌دهد
- روز یکشنبه مورخ ۲۱ شهریورماه نیروهای انتظامی در منطقه مرزی «دوله بی» از توابع مریوان تعدادی از کولبران را مورد هدف تیراندازی خویش قرار می‌دهند که در نتیجه یک جوان به نام «حمدی خوش نمک» فرزند محمد امین اهل روستای «وله ژیر» از توابع مریوان به دلیل اصابت گلولهٔ نیروی انتظامی به قتل می‌رسد.
- اوایل صبح شنبه مورخ ۲۶ شهریورماه نیروهای انتظامی در اطراف روستای «هورمز آوا» از توابع شهرستان سردشت تعدادی از کولبران و کاسبکاران را مورد هدف قرار می‌دهند که بر اثر آن یک نفر به نام «شیرزاد امانی» توسط این نیرو‌ها به قتل می‌رسد
- ظهر روز یک شنبه مورخ ۲۷ شهریورماه نیروهای انتظامی در روستای «مارغانی» از توابع شهرستان سردشت تعدادی از ماشین کاسبکاران کُرد را مورد هدف قرار داده که ابر اثر آن یک جوان ۲۷ ساله به نام «آوات یوسفی» در دم جان می‌سپارد. شاهدان محلی اعلام کرده‌اند که خودروی این شهروند فاقد هر گونه کالای قاچاق بوده است و نیروهای انتظامی بدون هیچ دلیلی وی را به قتل رسانده‌اند
-امروز چهارشنبه مورخ ۳۰ شهریورماه نیروهای انتظامی در نزدیکی روستای «درمان آوا» ی از توابع شهرستان سردشت به سوی تعدادی از کاسبکاران تیراندازی می‌کنند که بر اثر آن یک تن به نام «احمد مام رستم» اهل روستای «قله رشه» از توابع شهرستان سردشت به قتل می‌رسد .شاهدان محلی اعلام کردند که این فرد هیچگونه کالای را حمل نکرده است و عدم پیگیر قضایی نیروهای انتظامی که شهروندان مرزنشین را به آسانی به رگبار می‌بندند سبب شده که روند کشتار شهروندان مرزنشین ذر مناطق مرزی سردشت در هفته‌های گذشته شدت بیشتری به خود بگیرد
در روزهای اخیر، خبرگزاری های رسمی در ایران از جمله خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از دادستان عمومی و انقلاب زاهدان ادعا کردند که «محمداسماعیل ملازهی» داماد مولانا عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، به اتهام جاسوسی و اقدام علیه امنیت کشور به 10 سال حبس محکوم شده است که چهار سال آن به مدت پنج سال به حالت تعلیق در آمده و شش سال آن قطعی ولازم الاجرا می باشد. مولوی عبدالحمید روز پنجشنبه ۱۷ شهریورماه در گفت وگو با «سنی آنلاین» با انتقاد از فشارهایی که متوجه اهل تسنن درایران است، گفته است:«باور من بر این است که این فشارها بر خلاف اصل دوازدهم قانون اساسی که میثاق ملی ما ایرانیان است و بر خلاف میثاق های بین المللی می باشد که به حکومت ها اجازه مداخله در مسایل مذهبی شهروندان را نمی دهد.» امام جمعه اهل سنت زاهدان اضافه کرده است:« دخالت در مسایل مذهبی بر خلاف مصلحت و وحدت و امنیت ملی است و آنچه موجب گسترش این فشارها به سوی شخص اینجانب و نزدیکان من شده، انتقاداتی بوده است که از این نوع سیاست ها، از روی دلسوزی و با انگیزه خیرخواهی مطرح کرده ام.» مولوی عبدالحمید همچنین گفت: «توقیف گذرنامه اینجانب و برخی ازعلما و نزدیکان بنده در این راستا صورت گرفته و بیش از یکسال است که اینجانب ممنوع الخروج هستم و حتی نتوانسته ام به حج و عمره مشرف شوم. همچنین احضار و بازداشت بسیاری از علمای اهل سنت توسط دادگاه ویژه روحانیت، در راستای این فشار بوده است.» امام جمعه اهل سنت زاهدان می گوید: محمد اسماعیل ملازهی«جوانی بسیار سالم، وطن خواه و اسلام دوست و امانتدار است و تا کنون هیچگونه خیانتی از وی مشاهده نشده است. کسانی که با ایشان آشنایی دارند می دانند که برچسب جاسوسی به هیچ وجه به وی نمی چسبد. مولوی عبدالحمید اضافه کرده است:«اگر او به سفارتخانه ای مراجعه کرده، صرفا به خاطر اخذ روادید برای حج و عمره دوستان خود یا اینجانب بوده است و با توجه به شناختی که آنان از من داشته اند، نسبت به انجام کار وی اقدام کرده اند. بنده نیز تا کنون به هیچ سفارتخانه ای مراجعه نکرده ام
این موارد نقض حقوق بشراقوام در ایران توسط نهادها ی 1- امنیتی 2 - انتظامی 3- اطلاعاتی 4- حراست دانشگاه ها و دادگاه ها صورت می گیرد.
- حکم اعدام و اجرای ان توسط دادگاه انقلاب و اجرای ان توسط اداره کل زندانها و اجرای احکام صورت می گیرد
- شکنجه زندانیان ودستگیر شدگان در پاسگاهای نیروی انتظامی و اداره اگاهی نیروی انتظامی و اداره اطلاعات و مسئولین زندان و بازجویان صورت می گیرد
- قتل و مجروح شدن شهروندان و کولبر ها توسط نیروهای انتظامی و اطلاعاتی و سپاه پاسداران صورت می گیرد
- اخراج دانشجو و محرومیت از تحصیل با هماهنگی حراست دانشگاه و دادگاه انقلاب می باشد
ناپدید شدن فعالین سیاسی و مدنی . کارگری .دانشجوئی . زنان . و خانواده های زندانیان سیاسی توسط نیروهای اطلاعاتی بدونه اخذ دستگیری از دادسراو یا دادگاه انقلاب و بصورت خود سر دستگیر و به مکانهای نامعلومی برده میشوند و حتی خانواده های ناپدید شدگان از محل انها هیچگونه اطلاعی ندارند
آرش ناجی
کمیته دفاع از حقوق اقوام و ملل کانون دفاع از حقوق بشر در ایران 
